Współczesna medycyna stwarza coraz nowsze, dokładniejsze i szybsze metody diagnostyki różnych schorzeń. W gąszczu różnych możliwych do wykonania badań łatwo się zgubić. Warto więc poznać, które badanie w przypadku naszej choroby ma zastosowanie i na jakie pytania pomoże odpowiedzieć, a na jakie nie.
Taka wiedza pozwoli zrozumieć, dlaczego niektóre badania lekarz zleca często, a innych praktycznie nie przepisuje. W diagnozowaniu chorób zawsze należy brać pod uwagę: wskazania do wykonania badań, ryzyko wystąpienia powikłań, a także aspekt finansowy. W przypadku dostępności dwóch metod, pozwalających stwierdzić tę samą nieprawidłowość, jeśli ryzyko związane z ich zastosowaniem jest podobne, uzasadnione wydaje się wybranie tańszej. Powyższe zasady obowiązują także w diagnostyce cukrzycy, jednej z najczęstszych chorób atakujących człowieka.
Stężenie glukozy w osoczu to podstawa
Co bada doustny test tolerancji glukozy?
Trzecią możliwością diagnostyczną, pozwalającą rozpoznać, czy pacjent choruje na cukrzycę jest doustny test tolerancji glukozy (OGTT). W tym badaniu także oznacza się stężenie glukozy w osoczu, ale po upływie 2 godzin od spożycia 75g glukozy. Aby wynik otrzymany tą metodą był wiarygodny, należy zadbać o odpowiednie warunki: osoba badania nie powinna ograniczać wcześniej spożycia węglowodanów, w dniu badania być na czczo, wypoczęta, po przespanej nocy, a w czasie 2 godzin od wypicia 75g glukozy nie wykonywać żadnego wysiłku, nawet krótkiego spaceru. Jeśli otrzymany wynik jest większy lub równy 200 mg/dl (11,1 mmol/l), pacjent choruje na cukrzycę, natomiast wynik w przedziale 140-200 mg/dl (7,8-11 mmol/l) oznacza nieprawidłową tolerancję glukozy, czyli jednostkę zaliczaną do stanów przedcukrzycowych.
Hemoglobina glikowana aktualnie nie pozwala zdiagnozować cukrzycy
W panelu dostępnych badań związanych z cukrzycą znajdziemy również pozycję: „hemoglobina glikowana (HbA1c)” (więcej informacji o tym badaniu znajdziesz na stronie: http://oddajcukier.pl/#!/slownik-pojec ). Zgodnie z wytycznymi Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego (PTD), nie jest to badanie zalecane do diagnostyki cukrzycy w Polsce, ze względu na niewystarczającą kontrolę jakości metod diagnostycznych oraz nie określoną jak dotąd wartość decyzyjną dla polskiej populacji. Jest to jednak badanie doskonale sprawdzające się w monitorowaniu przebiegu choroby, ponieważ odzwierciedla średnie stężenie glukozy we krwi w okresie 3 miesięcy poprzedzających oznaczenie. Ogólnie, o dobrze wyrównanej cukrzycy świadczy wynik HbA1c większy lub równy 7% (53 mmol/mol). Bardziej rygorystyczne kryteria dotyczą dzieci i młodzieży, chorych z cukrzycą typu 2 krótko trwającą, a także osób z cukrzycą typu 1 oraz kobiet w ciąży. Z kolei bardziej liberalne cele leczenia stawia się wobec osób starszych, pacjentów z licznymi chorobami towarzyszącymi oraz już obecnymi powikłaniami naczyniowymi pod postacią przebytego zawału lub udaru mózgu
Określanie typu cukrzycy
W diagnostyce rodzaju cukrzycy, z jaką mamy do czynienia pomocne są objawy, okoliczności ich wystąpienia, wiek, masa ciała chorego oraz występowanie chorób towarzyszących. W przypadku podejrzenia cukrzycy typu 1 można oznaczyć stężenie insuliny lub peptydu C, które odzwierciedlać będą stopień uszkodzenia komórek beta trzustki. Jeśli lekarz będzie podejrzewał cukrzycę specyficzną o podłożu genetycznym, hormonalnym, czy na tle choroby zakaźnej, może wystawić skierowanie na odpowiednie badania.
Każde badanie ma swoje konkretne możliwości i ograniczenia. Warto wykonywać tylko te, których wynik ma znaczenie w diagnostyce, monitorowaniu lub ustalaniu leczenia. Dzięki temu zaoszczędzimy pieniądze i czas, a także nie będziemy niepotrzebnie narażać swojego zdrowia na ewentualne powikłania.